I. KHÁI NIỆM:
– SSTT là bệnh nặng nề nhất và khá phổ biến trong các rối loạn tâm thần ở người già.
II. LÂM SÀNG: gồm 3 nhóm triệu chứng lâm sàng
2.1. Các triệu chứng suy giảm nhận thức:
– Rối loạn định hướng, đặc biệt là rối loạn định hướng thị giác – không gian ở các bệnh nhân do các bệnh thoái triển não…
– Rối loạn khả năng hiểu biết và đáp ứng ngôn ngữ (vong ngôn).
2.2. Các triệu chứng loạn thần, rối loạn cảm xúc, hành vi và nhân cách:
– Các hoang tưởng với màu sắc lứa tuổi (bị thiệt hại về tiền của, ghen tuông…).
– Các ảo giác đặc biệt là ảo thị, tri giác sai thực tại.
– Trầm cảm chủ yếu biểu hiện bằng các triệu chứng cơ thể.
ð Các biến đổi này xuất hiện từng thời kỳ, nhất thời và không hệ thống.
– Các biến đổi về nhân cách: trẻ con hóa, vị kỷ, thô bạo…
2.3. Các triệu chứng bệnh dẫn đến SSTT: (TBMMN, u não, Parkinson…)
III. CÁC BIỂU HIỆN CẬN LÂM SÀNG:
Các biểu hiện cận lâm sàng thường gặp:
– Chẩn đoán hình ảnh:
+ Phát hiện các dấu hiệu tổn thương não trong TBMM, u não, chấn thương…
+ Các biểu hiện teo não: Alzheimer, Parkinson…
– Trắc nghiệm tâm lý: MMSE (điểm < 23; tốc độ giảm 3 đ/năm).
IV. CHẨN ĐOÁN SSTT: tiêu chuẩn (ICD.10 – DSM.4)
– Suy giảm trí nhớ.
– Các triệu chứng khác có thể có: loạn thần, rối loạn cảm xúc, hành vi, nhân cách…
V. ĐIỀU TRỊ:
5.1.Điều trị thuốc:
– Điều trị suy giảm nhận thức:
· 5 loại thuốc tác động cholinergic đã được FDA chấp thuận
– TacRin (cổ điển): 40mg – 120mg/ngày (chia 2 – 3 lần).
– Donepezil (Aricept): 5mg – 10mg/ngày.
– Galantamine (Reminyl): 12mg – 24mg/ngày.
– Memantine (Ebixa): 300mg – 600mg/ngày
– Rivastigmine (EXELON): 3-6 mg/ngày
Việc điều trị có thể duy trì: 4 tháng đến 5 năm tùy bệnh nhân cụ thể.
· Các thuốc khác:
– Gingko biloba: 120mg – 140mg/ngày.
– Selingeline 10 mg/ngày
– Nootropil: 800mg – 1200mg/ngày.
– Kháng viêm không thuộc nhóm Steroid.
– Vitamin E: 200 – 800 đ.v/ngày.
– Vitamin B12, B6…
– Cerebrolysin: 10-20 ml/ ngày
– Gliatilin.
– Điều trị các rối loạn tâm thần, hành vi:
– ATK mới: Olanzapine, Risperdal, Solian…
– Chỉnh khí sắc: Valproate, Carbamazepine…
– Chống trầm cảm: SSRI…
Liều lượng các thuốc này tùy thuộc từng bệnh nhân cụ thể với nguyên tắc ½ liều người trẻ.
– Thuốc nâng cao thể trạng.
TS. NGUYỄN KIM VIỆT