Điều trị Sa sút trí tuệ

ĐIỀU TRỊ SA SÚT TRÍ TUỆ

I. KHÁI NIỆM:

– Sa sút trí tuệ (SSTT) là một hội chứng do các bệnh lý thực tổn não, bao gồm sự suy giảm rõ rệt (thường là mãn tính và tiến triển) ở nhiều lĩnh vực hoạt động nhận thức, đặc biệt là trí nhớ, trong khi ý thức không bị rối loạn.

– SSTT là bệnh nặng nề nhất và khá phổ biến trong các rối loạn tâm thần ở người già.

II. LÂM SÀNG: gồm 3 nhóm triệu chứng lâm sàng

2.1. Các triệu chứng suy giảm nhận thức:

– Suy giảm trí nhớ, với những đặc điểm riêng cho từng loại nguyên nhân gây SSTT (về tính xuất hiện, phạm vi rối loạn, tiến triển…).

– Rối loạn định hướng, đặc biệt là rối loạn định hướng thị giác – không gian ở các bệnh nhân do các bệnh thoái triển não…

– Rối loạn khả năng hiểu biết và đáp ứng ngôn ngữ (vong ngôn).

– Rối loạn tri giác: mất khả năng nhận biết các đồ vật và các đối tượng quen thuộc (vong tri, tri giác sai thực tại…).

– Ngày càng vụng về, khó khăn trong các thao tác nghề nghiệp, sử dụng các trang thiết bị làm việc, sinh hoạt…, dần mất khả năng thực hiện các công việc thường ngày và cả việc tự chăm sóc cá nhân (vong hành).

– Giảm khả năng tính toán, quản lý kinh tế trong gia đình, khó khăn lúng túng trong giao tiếp, giải quyết các đòi hỏi của công việc và cuộc sống hàng ngày.

2.2. Các triệu chứng loạn thần, rối loạn cảm xúc, hành vi và nhân cách:

–         Các hoang tưởng với màu sắc lứa tuổi (bị thiệt hại về tiền của, ghen tuông…).

–         Các ảo giác đặc biệt là ảo thị, tri giác sai thực tại.

–         Trầm cảm chủ yếu biểu hiện bằng các triệu chứng cơ thể.

– Lo âu – kích động ngôn ngữ và hành vi: các cơn kêu khóc ban đêm, cơn đi lang thang, tấn công xâm phạm…

ð Các biến đổi này xuất hiện từng thời kỳ, nhất thời và không hệ thống.

– Các biến đổi về nhân cách: trẻ con hóa, vị kỷ, thô bạo…

– Các triệu chứng về thần kinh: tư thế dáng điệu kì dị, các cơn co giật, xuất hiện các phản xạ nguyên thủy…

2.3.         Các triệu chứng bệnh dẫn đến SSTT: (TBMMN, u não, Parkinson…)

III. CÁC BIỂU HIỆN CẬN LÂM SÀNG:

Các biểu hiện cận lâm sàng thường gặp:

–         Chẩn đoán hình ảnh:

+ Phát hiện các dấu hiệu tổn thương não trong TBMM, u não, chấn thương…

+ Các biểu hiện teo não: Alzheimer, Parkinson…

–         Trắc nghiệm tâm lý: MMSE (điểm < 23; tốc độ giảm 3 đ/năm).

IV. CHẨN ĐOÁN SSTT: tiêu chuẩn (ICD.10 – DSM.4)

–         Suy giảm trí nhớ.

– Có 1 trong các biểu hiện suy giảm nhận thức khác: vong ngôn, vong tri, vong hành hoặc giảm khả năng tư duy trừu tượng.

– Các triệu chứng này kéo dài ≥ 6 tháng và gây ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động nghề nghiệp, xã hội và gia đình.

–         Các triệu chứng khác có thể có: loạn thần, rối loạn cảm xúc, hành vi, nhân cách…

V. ĐIỀU TRỊ:

5.1.Điều trị thuốc:

–         Điều trị suy giảm nhận thức:

·        5 loại thuốc tác động cholinergic đã được FDA chấp thuận

–         TacRin (cổ điển):               40mg – 120mg/ngày (chia 2 – 3 lần).

–         Donepezil (Aricept):                    5mg – 10mg/ngày.

–         Galantamine (Reminyl):    12mg – 24mg/ngày.

–         Memantine (Ebixa):                    300mg – 600mg/ngày

–         Rivastigmine (EXELON): 3-6 mg/ngày

Việc điều trị có thể duy trì: 4 tháng đến 5 năm tùy bệnh nhân cụ thể.

·        Các thuốc khác:

–         Gingko biloba: 120mg – 140mg/ngày.

–         Selingeline 10 mg/ngày

–         Nootropil: 800mg – 1200mg/ngày.

–         Kháng viêm không thuộc nhóm Steroid.

–         Vitamin E: 200 – 800 đ.v/ngày.

–         Vitamin B12, B6…

–         Cerebrolysin: 10-20 ml/ ngày

–         Gliatilin.

–         Điều trị các rối loạn tâm thần, hành vi:

–         ATK mới: Olanzapine, Risperdal, Solian…

–         Chỉnh khí sắc: Valproate, Carbamazepine…

–         Chống trầm cảm: SSRI…

Liều lượng các thuốc này tùy thuộc từng bệnh nhân cụ thể với nguyên tắc ½ liều người trẻ.

–         Thuốc nâng cao thể trạng.

TS. NGUYỄN KIM VIỆT

Các phương pháp điều trị

Điều trị Sa sút trí tuệ

Trả lời Hủy